سخنرانی دکتر زارع در دانشکده علوم زمین دانشگاه شهیدبهشتی
سخنرانی دکتر زارع استاد پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی در دانشکده علوم زمین انجام شد.
چکیده
مقدمه: شهر تهران یکی از شهرهای بزرگ جهان است که در معرض انواع مخاطرات طبیعی قراردارد. بنابراین ارزیابی و ارتقای سیستم های حیاتی شهر از جمله بیمارستانها به عنوان مراکز ادائه دهنده خدمات بهداشتی درمانی همواره یکی از دغدغه های مسئولین شهری بوده است. در مطالعه حاضر، تلاش شده است تا با توجه به اهمیت مساله توزیع ریسک سوانح طبیعی در مطالعات پیشگیری و مدیریت بحران، نقشه‌های پهنه‌بندی خطر مخاطرات چندگانه مهم در شهر تهران تهیه شود.
روش: ابتدا با استفاده از لایه‌های اطلاعاتی مختلف موجود، نقشه‌های پهنه‌بندی جداگانه‌ای شامل نقشه پهنه‌بندی خطر زلزله به روش احتمالاتی (PSHA) برای خاک سطحی، نقشه پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش به روش شبکه عصبی مصنوعی و نقشه خطر سیل برمبنای اطلاعات رودخانه‌های مهم برای کل شهر تهران و هم‌چنین نقشه میزان فرونشست برای محدوده دشت جنوب غرب تهران تهیه شد. هریک از نقشه‌های پهنه‌بندی خطر به‌طورجداگانه به‌صورت نقشه رستری با ابعاد پیکسل یکسان به 4 کلاس با خطر بسیار بالا، خطر بالا، خطر متوسط و خطر پایین در محیط GIS تقسیم و به ترتیب با ضرایب 4، 3، 2 و 1 وزن‌دهی شدند. در مرحله بعد، با تلفیق و ضرب مقادیر خطر پیکسل‌های متناظر این نقشه‌های خطر، نقشه کلی مخاطرات اصلی زمین‌شناختی در محدوده شهر تهران به دست آمد. سپس، دو لایه اطلاعاتی شامل توزیع جمعیت ساکن و توزیع بیمارستانها در شهر تهران، به نقشه مخاطرات تهران افزوده شد تا با تلفیق این اطلاعات، نقشه مقدماتی ریسک تهران تهیه شود.
نتایج: به طور نسبی، خطر زلزله در مناطق جنوبی، خطر زمین‌لغزش در مناطق شمالی، خطر سیل در حریم رودخانه‌ها و مناطق مرکزی و جنوبی و خطر فرونشست در مناطق جنوب غربی شهر تهران بیش‌ترین مقدار را دارد. تهیه نقشه ریسک مخاطرات چندگانه در شهر تهران نشان داد که مناطق مرکزی و جنوبی شهر تهران به دلیل تراکم جمعیت در معرض ریسک بالایی هستند. از طرفی، اکثر بیمارستانهای موجود در شهر تهران عمدتاً در یک راستای شمالی-جنوبی متمرکز می باشد.
بحث و نتیجه گیری: در صورت رخداد شدید زلزله و یا یکی از مخاطرات مذکور مردم ساکن در مناطق شرقی و غربی شهر تهران با مشکل امدادرسانی و دسترسی به بیمارستانهای اصلی شهر تهران مواجه خواهند شد. مقاوم سازی و نوسازی بیمارستانهای موجود شهر و هم چنین توزیع جغرافیایی مراکز درمانی با تمرکز بر محور شرقی و غربی می تواند میزان تاب آوری فیزیکی شهر تهران را در برابر مخاطرات طبیعی افزایش دهد..